Hayalet Endüstri!
Haziran 2021
Türkiye’nin gelişmesinde her alanda ihtiyacı olan lojistik ekipmanları; Endüstrinin ana yatırım kalemi olarak hemen hemen tamamına yakını yurt dışından oldukça pahalı temin edilmektedir.
Katma değeri yüksek özel ihtisas ve kontrol altında üretimi yapılan bu ekipmanların kullanımı esnasında her yıl denetime tabi tutularak pahalı bakım onarım ve yedek parça hizmetleri yurt dışından karşılanmaktadır.
Ülkemiz ve aynı zamanda Dünya pazarına yönelik bu ekipman üretimi, bakım tutum yedek parça hizmetleri ihtisasa yönelik yüksek potansiyelli gider oluşturmaktadır. Ülkemizde nerdeyse yok derecesinde olan lojistik ekipmanları üretimi ve servis hizmetleri stratejik bir endüstri alanı oluşturabilecektir. Maalesef 2020-2023-2035-2053 Türkiye Lojistik Master Planında (TLMP) Lojistik ekipmanlarına hiçbir vurgu yapılmadığı ve bu sanayi ile ilişkisine hiç yer verilmemiştir.
Lojistik alanında en önemli endüstriyel değere sahip lojistik ekipmanlarından sadece dolaşımdaki konteynerlerin, Dünyadaki toplam sayısı 25 milyon olup her yıl bu rakama bir milyon ilave konteyner üretilmesine rağmen son bir yılda konteyner indeksi 1.750 ABD dolarından 6.000 ABD dolarını aşmış olması, taşımacılıkta konteyner ekipmanı yetersizliğini ve daha fazla konteyner ekipman üretimi ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bir yılda 109 Milyar ABD doları ilave kazanç sağlamıştır.
Hem verim hem de ekonomik avantajları ile lojistik ekipman üretiminde “InterRail”, Depo Takip Sistemleri / Warehouse Tracking otomasyon sistemleri öne çıkmaktadır.
Dünyada çevre koruma kuralları gereği; temiz enerji kaynaklarının kullanılma zorunluluğu nedeniyle, yerleştirme depolama istiflemede yüksek güçte, kısa mesafede ve dar alanda kullanılan Lojistik ekipmanlarının yerine, dijital kontrol ve yapay zekâ destekli emisyonu düşük ve güçlü ekipmanlar hızla kullanılmaya başlanacaktır. Mevcut lojistik ekipmanların yenilenmesine yol açacaktır.
Lojistik endüstrisinin son yüzyıldaki bu dönüm noktasında, deniz (off-shore ve sualtı dahil), iç sular, hava, kara, demir yolları lojistik ağlarında; ticari, savunma ve güvenlik amaçlı taşımacılık hizmetlerinde, gereken akıllı lojistik ekipmanlarının Türkiye’de üretimi ve servis hizmetleri ile ülkemize hem ekonomik hem de stratejik bir zenginlik kazandırılacaktır.
Lojistikte en önemli husus; üretimlerin doğru ambalajlanarak tüketicisine fiziksel ve kimyasal bozulmadan en hızlı ulaştırılmasını sağlamak için yapılması gerekecek ambalaj faaliyet ve ekipmanları ihtiyaca yönelik üretimlerin katma değerlerini ve marka değerini arttıracaktır. Amasya elmasının dalında tazeliği ile Kanada’da bir aileye sunulması, Tokat üzüm yaprağını, Bafra Nokulu’nun Japon lezzetçilerine fırından o gün çıkmışçasına ulaştırılması her bir bölge zenginliğini dünyaya tanıştıracak yerel istihdam oluşturacaktır.
Türkiye’nin dış ticaret hacmi açısından AB ülkeleri, Orta Asya ve Orta Doğu ülkelerine başta deniz, kara ve hava bağlantıları ve körfez geçiş köprüsü katkısı ile güçlü bir kavşak olması nedenleri ile bu hizmetlerin gerektirdiği Lojistik endüstrisi ekipmanları üretim üssü haline gelme potansiyeli yükselmiştir.
Lojistik Ekipmanları Üretimi İhtisas OSB’nin kuvvetli bir özelliği de OSB’nin demir yolu bağlantısı ile kullanacağı akıllı limana sahip olmasıdır. Üretilecek ekipmanlar Türkiye ihtiyacını karşılayacağı gibi dünya ihtiyacına da cevap verebilmesi için en kısa yoldan liman yoluyla denize ulaştırılması önemlidir. Zira ekipmanların geniş hacimli ve ağırlığı itibarı ile deniz yolu taşıması önem arz etmektedir.
Dünya ekonomisi ve imalat sanayii üretiminde yaşanan daralma salgın sürecinin kontrole alınması ile tedarik endüstrisi hacminde büyük bir üretim ve ihraç talebi beklenmektedir.
On Birinci Kalkınma Planı ile ortaya konulan kalkınma vizyonu, modlar arası taşımacılığın yaygınlaştırılması ve sanayinin rekabet gücünün artırılmasını teminen petro-kimya tesisleri, otomotiv sanayiine yönelik imalat tesisleri ile liman, OSB ve maden sahaları başta olmak üzere önemli yük merkezlerine hizmet edecek iltisak hatları ve lojistik merkezler tamamlanacak, yük taşımacılığında demiryolunun payının artırılacağı belirtilmiştir.
Bu nedenle Teknolojik özellikli ve standartlara uygunluğu sağlanması açısından başlangıçta ithal girdileri yüksek olacak ekipmanların üretime ulaştırılması ve üretilenn ekipmanların ihracata yönlendirilmesi için OSB bünyesinde akıllı liman alanı ve faaliyeti dış pazarda rekabete ve teslim hızına ulaşması açısından olmazsa olmaz kuralını getirmektektedir.
ÜLKEMİZDE LOJİSTİK EKİPMAN ÜRETİMİMİNİN ÖNEMİ
Tedarik ekipmanları; aşınılan tedarik edilen ürün veya gereksinimlerin tarif edilen ihtiyaca yönelik hiçbir değişime uğramadan alıcısına ulaştırma faaliyetlerini içeren ekipman zinciridir. Gaz, Sıvı, Katı ve taze yükler olmak üzere her türlü kimyasal fiziksel çevresel zorlama olmasını engelleyen ekipmanlarla en kısa zamanda eksilmeden taşınmasını sağlamaya yönelik tasarlanmış ekipman ve akıllı sistemlerdir.
Üretilecek ekipmanlar taşınan yükün alıcısına ulaşana kadar özelliğini ve miktarını ölçen sensör ve cihazlardan elde edilen verileri kaydeden saklama ve taşıma şartlarını olması gerektiği gibi sağlamak amacını taşımaktadır. Taşıma kaplarında; ısıtma soğutma sistemleri, izolasyon sistemleri bunların durumunu ölçen akıllı sensörler ve uzaktan ulaşım RF sistemlerin entegrasyonundan ibarettir.
Tedarik Ekipmanları;
1. Taşıma ekipmanları
2. İstifleme ve aktarma ekipmanları olarak üçe ayrılmaktadır.
1.Taşıma ekipmanları:
Taşınacak malzemenin özelliklerini koruyacak şekilde tasarlanıp dizayn edilmektedir. Koruma ve izolasyon malzemeleri özenle seçilerek değişen çevre koşullarından etkilenmeyecek ve ambalajlama standartlarına uygunluğu denetlenerek alıcısına ulaştığında alıcının istediği özelliklerde olmasını sağlamalıdır.
Bu nedenle;
Organize sanayi bölgesinde ekipmanların üretiminin yanı sıra üretilen ekipmanların uluslararası standartlara uygunluğunu ölçüp denetleyen ve tekrar kullanıma sunan, taşıma ve istifleme ekipmanlarının AR-GE merkezleri, periyodik kontrol test laboratuvarları ve sertifikasyon merkezleri kurulacaktır.
Ekipmanların üretimlerinden ziyade standartlara uygunluğu belirli periyodlarda denetlenmesi gereken ekipmanların sertifika ve denetleme faaliyetleri yurt dışı menşei laboratuvarlarda ve sertifikasyon kuruluşlarınca yapılarak yurt dışına önemli ölçüde döviz akışını engelleyecek ve lisans/lisansüstü mezunlarımıza iş ve istihdam sağlayacaktır.
Ülkemizde limanlar ve tedarik istasyonlarında hareket halinde bulunan mevcut tedarik ekipmanlarının periyodik bakım ve tamirleri yurtdışındaki ekipman üreticileri tarafından hem de yüksek maliyetlerle yapıldığından ülkemiz önemli boyutta döviz ve eğitimli personel istihdamını kaybetmektedir.
Tedarik ekipmanlarında ambalajlama, taşıma ve aktarma operasyonlarını entegre akıllı sistemler ve doğru ekipmanlarla donatılması halinde, daha hızlı, daha güvenli, daha sağlıklı tedarik sitemi ve kültürü oluşturularak, ülkemizin tarımsal ve sanayi üretimlerine pazar payı arttırılmasında önemli rol oynayacak bir İhtisas OSB’nin ülke ihtiyacını karşılamada öncülük yapacak diğer OSB’lerin etkin ve verimli çalışmalarına destek olacaktır.
Ülke genelindeki OSB’ler amaçlarına yönelik üretimleri ne kadar kaliteli ve başarılı üretseler bile; ambalajlama ve aktarma kabiliyetlerinde oluşan gecikme ve eksiklik, üretim kalitesi ve ürünün pazara çıkmasında engel yaratacak, ürünün pazarda tutunmasını zorlaştıracaktır.
Gelişmiş ülkelerdeki ihraç ürünlerine baktığımızda, Tedarik şartlarının özenle standartlarına göre hazırlandığı ve pazara çıkış hızının kurulan tedarik sistem yapısına göre belirlendiği göze çarpmaktadır.
Örnek olarak üzüm üretimi olmayan Hollanda dünyanın en büyük üzüm ihracatçıları arasında olması Tedarik istasyonunda topladığı üzümlere uyguladığı saklama ve ambalajlama yöntemleri ile yüksek katma değerle taze durumda Dünyaya pazarlamaktadır. Bizde dalda çürüyen üzümler sirke yapılarak ekonomiye düşük değerde katmaya çalışılmaktadır.
2. İstifleme ve aktarma ekipmanları olarak;
2.1.Sıvı, Katı, Taze ve Hassas taşıma kaplarının üretimi
2.2. Depolama ve Bekletme raflarının ve antrepolarının üretimi,
2.3. Taşıma ve Aktarma ekipmanlarının üretimi,
Dünya çapında farklı sektörlere hitap eden binlerce lojistik ekipmanı; standart ve kontrol zorunluluğu nedeni ile ithal edilerek temin edilmekte ve OSB’lerinin ana yatırım unsuru olup yüksek maliyet içerdiği gibi bu ekipmanların üretiminde ülke geneline yayılacak binlerce kalifiye iş gücünün istihdamına engel teşkil edecektir.
Değişen emisyon kuralları nedeniyle bu ekipmanlar kapalı mahallerde elektrikli ve uzaktan kumanda olarak tercih edilmekte, yeni üretim fırsatları yaratılmaktadır.
Ekipmanlara temel olarak alınacak ürünler:
a. Kaldırma ve istif elemanları; forklift, stacker, gantry kreyn, mobil gantry kreyn, mobil yacht transporter, dorse, cekici.
b. Depolama ve saklama ekipmanları; kyrogenic tanklar, konteynerler, akıllı raflar, izolasyon ve hafif ambalaj ekipmanları, sıvı ve gaz taşıma kapları.
c. Aktarma ve taşıma ekipmanları; sıvı yük aktarma, granül aktarma, dorseler, paletli ve çok tekerlekli aktarıcılar, vagonlar, vagon dorse yük transfer ekipmanları, çöp konteynerleri, geri dönüşüm konteynerleri, kepçeler, vinçler, loader, mobil köprüler, mobil merdivenler, sıvı beton aktarıcıları ve karıştırıcıları, konveyörler, paletli taşımalar, zincir ve ızgaralı ayırıcılar, şişeleme ve paketleme tesisleri, çekiciler, lokomotifler.
d. Yardımcı ekipmanlar; sensörler, ölçüm cihazları, kantarlar, dinomometreler, humidfierler, air condition üniteler, akıllı RF systemler, Automation ve izleme sistemleri
e. Tedarik ekipmanları test ve malzeme laboratuvarı, sertifikasyon ve doğrulama hizmetleri.
f. Tedarik ekipmanları periyodik muayene sistemi ve kontrol ve onarım hizmetleri olmak üzere; Geniş bir ekonomik yapıya ev sahipliği yapacak ülke genelinde Üretim sanayisine öncülük yapacak bir ihtisas OSB sinin kurulması ülkemizin Sanayi ve ihracat dinamiğine hız ve önem kazandıracaktır.
SONUÇ:
Kurulacak İhtisas Organize sanayi bölgelerinde (OSB) Tedarik ekipmanlarının üretimi dünya ticareti ile ana bağlantısı kendisine ait limanı ile mümkün olacak karayolu ve demiryolu bağlantısı ile tüm çevre OSB’lere ve sanayiye hizmet edecektir.
Değişen Lojistik taşıma koşulları gereği lojistik ekipmanlarında yapılacak yeni talepler yeniden üretim ve daha ekonomik daha çevreci araçların üretilmesine ve dünya çapında yüksek Pazar potansiyeli oluşturacaktır.
Türkiye’nin ihtiyacı olan ve tamamına yakın ithal edilen lojistik ekipmanlarının üretimi için açılacak Lojistik Ekipmanları İhtisas OSB’si yabancı sermayenin ilgisini çekecek ve Lojistik ekipmanlarının üretiminde, Türkiye de yabancı yatırım cazibesi yaratacaktır.
Lojstik ekipmanlarında Türkiye’nin ihtiyacı yüzde 1 ise, Dünyanın ihtiyacının yüzde 99 olduğu gerçeğine yönelik yapılacak yatırımda, yüzde 10 üretim hedefine yönelik yatırım almak, yapılan üretimin yüzde 90’ı ihraç ediliyor olacaktır.
Yüzyılın en önemli istihdam fırsatına neden olacak Lojistik Ekipman üretimini stratejik önem verilerek hayata geçirilmesi ülkemiz genelinde organize sanayi bölgelerinde iş hacimlerinin artmasına ve bölgeler arası iş birliğine neden olacak uluslararası pazarlara üretim yapılacak standartları sağlayacaktır.
© 2022 Ömür Karataş, Tüm Hakları Saklıdır.